ევროლიბერალიზაციის შესაძლო გაუქმება  საქართველოს ეკონომიკაზე რამდენიმე მიმართულებით აისახება:

1. ევროკავშირში ექსპორტის შემცირება (უმთავრესი დარტყმა): ევროკავშირი საქართველოს მთავარი სავაჭრო პარტნიორია, 2023-ში ექსპორტის 18–25% სწორედ ამ ბაზარზე მოდიოდა.

DCFTA-ის გაუქმება ნიშნავს, რომ ქართული პროდუქცია დაექვემდებარება ბაჟებსა და კვოტებს, რაც წინააღმდეგობას გაუწევს ფასისა და კონკურენტუნარიანობის უპირატესობას.

განსაკუთრებით დაზარალდებიან:

სასოფლო-სამეურნეო პროდუქციის ექსპორტიორები (ღვინო, თხილი, ხილი),

ტექსტილის/შესაკრავი წარმოების მწარმოებლები (რომლებიც EU OEM ბაზარზე შედიან),

მცირე და საშუალო ბიზნესები, რომლებიც ევროსერტიფიკატებზე დაყრდნობით ახდენენ ექსპორტს.

შედეგი: ექსპორტის მკვეთრი შემცირება → უარყოფითი სავაჭრო ბალანსის გაღრმავება → ზეწოლა ლარზე.

2. იმპორტის გაძვირება (განსაკუთრებით ევროკავშირიდან):

საქართველოს ბაზარზე EU პროდუქცია შედის საბაჟო გადასახადის გარეშე.

DCFTA-ის შეწყვეტის შემთხვევაში EU-ს პროდუქციაზე დაწესდება

საბაჟო ტარიფები, სავარაუდო ტექნიკური ბარიერები (სერტიფიკაცია, ლოგისტიკა, საბაჟო დოკუმენტაცია), უნდა ველოდოთ  ფასების ზრდას მედიკამენტებზე, ავტომობილებზე, აგრეთვე მრავალ საკვებ პროდუქტზე.

შედეგი: ინფლაციური წნეხი, მოსახლეობის რეალური შემოსავლის ვარდნა, მომხმარებლის გაუფასურება.

3. ზეწოლა ლარის კურსზე (გადაფასების ნაცვლად, გაუფასურება):

ექსპორტის შემცირება + იმპორტის გაძვირება → უარყოფითი მიმდინარე ანგარიში, რაც ლარისთვის ძირითადი რისკ-ფაქტორია.

ევროპიდან შემოსული ინვესტიციების შემცირება და გარე ფინანსური ნაკადების გაუფასურება გააღრმავებს ეროვნული ვალუტის გაუფასურების ტენდენციას.

ლარის კურსზე ზეწოლა შესაძლოა, იყოს ძლიერი, როგორც მოკლევადიან, ისე საშუალოვადიან პერიოდში.

შედეგად მოსალოდნელია  ლარის გაუფასურება 10–20%-მდე 1–2 წელიწადში,

მონეტარული პოლიტიკის გამკაცრების საჭიროება (სებ-ს მოუწევს განაკვეთის აწევა),

ეკონომიკური ზრდის შენელება.

4. დაზიანდება საინვესტიციო კლიმატი:

ევროკავშირთან ვაჭრობა შესვლის ნიშანია საერთაშორისო ინვესტორისთვის — DCFTA უზრუნველყოფს პროგნოზირებად გარემოს.

გაუქმება გამოიწვევს:

ინვესტიციების გადავადებას, ინვესტიციების შემცირებას, რისკის პრემიების ზრდას (განსაკუთრებით კორპორაციულ და სუვერენულ ობლიგაციებზე).

ამდენად, სახეზე გვექნება 3 ძირითადი შედეგი: 

ექსპორტის ვარდნა — შემოსავლის კლება ქვეყნისთვის;

ლარის გაუფასურება — იმპორტის გაძვირება და ინფლაცია;

საინვესტიციო მიმზიდველობის დაქვეითება — ზრდის შენელება.

განსხვავებული სცენარები:

სცენარი 1 — DCFTA შენარჩუნება:

- სტაბილური წვდომა EU ბაზარზე, ექსპორტის ზრდა.

- ინვესტიციების ზრდა, პროგნოზირებადი გარემო.

- ლარის სტაბილურობა და დაბალი ინფლაცია.

- პოზიტიური ფისკალური და მიმდინარე ანგარიშის ბალანსი.

სცენარი 2 — DCFTA გაუქმება:

- ექსპორტის შემცირება, EU ბაზარზე წვდომის დაკარგვა.

- საინვესტიციო კლიმატის გაუარესება და კაპიტალის გადინება.

- ლარის გაუფასურება და ფასების ზრდა.

- გრძელვადიანი ეკონომიკური ზრდის შენელება.

ნიკა შენგელია

ეკონომიკურ მეცნიერებათა დოქტორი, საერთაშორისო კვლევებისა და პროგნოზირების ცენტრის“ ოპერაციების ვიცე-პრეზიდენტი