აშშ-სა და ევროკავშირის მაღალჩინოსნები, 26 ოქტომბრის არჩევნებზე საერთაშორისო გამოძიების ჩატარების პარალელურად, ლგბტ პროპაგანდის საწინააღმდეგო და უცხოური გავლენების კანონის გაუქმებას მოითხოვენ. „ქართული ოცნება" უკან არ იხევს და აცხადებს, რომ კანონებს არ გააუქმებს, თუმცაღა ანალიტიკოსთა ნაწილი მიიჩნევს, რომ მმართველმა პარტიამ ეს კანონები პოლიტიკური ვაჭრობისთვის გამოიყენოს და დასავლეთის მიერ 26 ოქტომბრის არჩევნების ლეგიტიმურად ცნობის სანაცვლოდ მათზე უარი თქვას.

აღსანიშნავია ისიც, რომ გამჭვირვალობის კანონი სრულად ამოქმედებული არ არის და მოლოდინი, რომ ხელისუფლება ამ კანონს არჩევნების წინ მისდამი კრიტიკულად განწყობილი არასამთავრობო ორგანიზაციებისა და მედიის რეპრესიებისთვის გამოიყენებდა, არ გამართლდა.

„უცხოური გავლენის გამჭვირვაობის შესახებ" კანონი ოფიციალურად 3 სექტემბრიდან ამოქმედდა, რომლის მიხედვითაც იმ არასამთავრობო და მედიაორგანიზაციებს, რომელთა შემოსავლის 20%-ზე მეტი უცხოეთიდან შემოსდით, შესაბამის რეესტრში დარეგისტრირება და დეკლარაციის შევსება ევალებათ. თუმცა ამ დრომდე ბევრმა ცნობილმა არასამთავრობო ორგანიზაციამ „უცხოური ძალის ინტერესების გამტარებელ ორგანიზაციათა" რეესტრში დარეგისტრირებაზე უარი თქვა.

საქართველოს პარლამენტმა „ლგბტ პროპაგანდის წინააღმდეგ" კანონი 17 სექტემბერს მიიღო. პაკეტი შედგებოდა ძირითადი კანონპროექტისაგან „ოჯახური ღირებულებებისა და არასრულწლოვანთა დაცვის შესახებ" და 18 თანდართული ცვლილებისგან საქართველოს სხვადასხვა კანონში. დასავლელი ლიდერები ფიქრობენ, რომ ეს კანონი დისკრიმინაციულია და უნდა გაუქმდეს.

30 ოქტომბერს აშშ-ს პრეზიდენტი ჯო ბაიდენი თავად გამოეხმაურა საქართველოში ჩატარებულ არჩევნებს, მან საქართველოს ხელისუფლებას მოუწოდა „გამჭვირვალედ გამოიძიოს ყველა საარჩევნო დარღვევა". განაცხადა, რომ ღრმადაა შეშფოთებული „ქვეყნის ბოლოდროინდელი დემოკრატიული უკუსვლით, მათ შორის ისეთი კანონმდებლობის ამოქმედებით, რომელიც იმეორებს რუსულ კანონებს, ზღუდავს ფუნდამენტურ თავისუფლებებს და ზღუდავს სივრცეს დამოუკიდებელი სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციებისთვის".

ამავე შინაარსის იყო ევროკავშირის უმაღლესი წარმომადგენლის ჯოზეფ ბორელის მიერ ასევე 30 ოქტომბერს გაკეთებული განცხადებაც.

დაიწყება თუ არა „ვაჭრობა" სადავო კანონებით

ანალიტიკოსი რამაზ საყვარელიძე „რეზონანსთან" აცხადებს, რომ ჯერჯერობით დასავლეთიდან არჩევნების აღიარება-არაღიარებასთან დაკავშირებით „თავშეკავებული სიჩუმეა" და შესაბამისად, თუ „ოცნებას" ამგვარი პოლიტიკური შეთავაზება გეგმაში აქვს, ჯერჯერობით კანონების გაუქმებას არ იჩქარებს. საბოლოოდ იგი არ გამორიცხავს, რომ ამგვარი „ვაჭრობა" მართლაც დაიწყოს, თუმცა ფიქრობს, რომ კანონების გაწვევა თავად „ოცნების" მხარდამჭერებშ მკვეთრად ნეგატიურად იქნება აღქმული.

„არჩევნების არაღიარებაც არაა დამდგარი, თავშეკავებული სიჩუმეა. ამიტომ მეეჭვება, რომ „ოცნებამ" იჩქაროს შეთავაზება რაიმეს სანაცვლოდ მიუხედავად იმისა, რომ დასავლელი პოლიტიკოსები სრულიად არალოგიკურად გვთავაზობენ - ეს კანონები გაიტანეთ და არჩევნებზე აღარ ვილაპარაკებთო.

„ეს კანონი და არჩევნები ერთმანეთთან კავშირში არაა. „ოცნებამ" წესით ეს კანონები არ უნდა დათმოს, რადგან, ჯერ ერთი, ოჯახის თემაზე და თუნდაც გამჭვირვალობის კანონი რომ დათმოს, თავად საქართველოში იქნება ცუდი რეაქცია ამ დათმობაზე.

„მემგონი თვითონ „გავლენების კანონი" არავის ეძვირფასება, მაგრამ ის, რომ მმართველი ძალა დათმობაზე წავიდა მაშინ, როცა ამ კანონის ანალოგები სხვაგანაც არის, ეს „ოცნების" მომხრეებისვის გამაღიზიანებელი იქნება და უკან დახევად შეფასდება.

„ამიტომ არ მგონია, რომ ასეთი ნაბიჯების გადადგმა იჩქაროს, თუმც ეს ვერსიაც არაა გამორიცხული, რომ ეს ნაბიჯები (მმართველ პარტიას) რეზერვში შეიძლება ჰქონდეს, როგორც პოლიტიკური ვაჭრობის თემა", - განაცხადა საყვარელიძემ.

კითხვაზე, თუ დასავლეთიდან არჩევნების არაღიარებაზე ხმამაღლა დაიწყეს საუბარი, რამდენად წავა „ოცნება" იმაზე, რომ საბოლოოდ გააუქმოს კანონები, საყვარელიძე გვეუბნება, რომ ეს ადვილი არ იქნება.

„არ მგონია, რომ ადვილად მოხდეს, რადგან ამავე დროს, აღიარების ილუსტრაცია ორბანის ჩამოსვლა იყო. ეს უკვე მიუთითებს, რომ თვითონ დასავლეთის სტრუქტურებშიც არის სახელმწიფოების ჯგუფი - უნგრეთი, სერბეთი და ა.შ. - რომლებიც გაღიარებენ კიდეც და პოლიტიკურ ბრძოლაში მხარს გიჭერენ. იმათ მიმართაც არის გარკვეული პასუხისმგებლობა, რომ საქართველომ მედგრად ყოფნა გააგრძელოს და დათმობა მათთვისაც ალბათ მიუღებელი იქნება", - განაცხადა რამაზ საყვარელიძემ „რეზონანსთან".

თსუ-ს პროფესორისა და ანალიტიკოსის, კორნელი კაკაჩიას აზრით კი, ეს კანონები ისეთ დროს მიიღეს, როცა ამის საჭიროება არ იდგა, რაც ბადებს ეჭვს, რომ მმართველ პარტიას ეს, შესაძლოა, სწორედ სავაჭროდ უნდოდა. თუმცა, კაკაჩია ეჭვობს, რომ ევროკავშირი კანონების გაუქმების სანაცვლოდ არჩევნების აღიარებაზე წავიდეს.

„თუ გავითვალისწინებთ იმას, თუ ეს კანონები რატომ მიიღეს, მით უმეტეს ზაფხულში, როცა ამის საჭიროება არ იყო, მათ სავარაუდოდ წინასწარ იცოდნენ, რომ არჩევნებზე ლეგიტიმაციის პრობლემა შეექმნებოდათ და ფიქრობდნენ შემდეგ ეს სავაჭროდ გამოეყენებინათ. მაგრამ არ ვარ დარწმუნებული, რომ ევროკავშირი ამაზე წავა.

„ყველაფერი იმაზეა დამოკიდებული ქვეყანაში მოვლენები როგორ განვითარდება, რადგან იმ შემთხვევაშიც კი, თუ ევროკავშირი ამაზე წავიდა, პირველ რიგში მნიშვნელოვანია ამას ქვეყანა როგორ მიიღებს, ხელისუფლებას ლეგიტიმურობა ქვეყნის შიგნით რამდენად აქვს.

„თუ შიგნით პროტესტი გაგრძელდა და ხალხმა არჩევნების შედეგები არ მიიღო, ბუნებრივია, არც ევროკავშირი არ მიიღებს ამას.

„მეორე, რა რისკიც ახლავს ამას, არის ის, რომ ევროკავშირმა ასე რომც გააკეთოს, ჩვენ ხომ ვიცით, რომ ამის შედეგად არაფერი შეიცვლება - ვერც ბიძინა ივანიშვილი გახდება დემოკრატი და ვერც „ქართული ოცნება" გადაუხვევს ავტოკრატიის გზას. ასეთი გარიგება უფრო რისკების შემცველია, ვიდრე რაიმე შედეგის მომტანი. ამიტომაც ნაკლებად სავარაუდოა, რომ ამაზე ევროკავშირი დათანხმდეს, თუ, პირობითად, „ქართულ ოცნებაში" ძირეულად ცვლილებები არ მოხდა; მაგალითად, თუ ბიძინა ივანიშვილმა მოიშორა მთლიანად პოლიტიკური ელიტა, რომელიც ახლა ჰყავს და ყველაფერი მათ გადააბრალა", - განაცხადა კაკაჩიამ „რეზონანსთან".

მისივე თქმით, თუ დასავლეთი მაინც წავიდა იმაზე, რომ კანონების გაუქმების სანაცვლოდ არჩევნები აღიარა, ნაკლებ სავარაუდოა, რომ ოპოზიცია პარლამენტში შევიდეს.

„არ მგონია ოპოზიცია ამაზე წავიდეს. მთავარია როგორ მიიღებს ამას საზოგადოება და ოპოზიცია საზოგადოებაზეა დამოკიდებული. თან არ დაგვავიწყდეს, რომ „ქართულმა ოცნებამაც" მთლად შესაძლოა ეს კანონები ვერ გააუქმოს, რადგან, აქ უბრალოდ მათი პრესტიჟის საკითხი დგას, შეიძლება მხარდამჭერები დაკარგოს უკან დახევის გამო", - განაცხადა კაკაჩიამ.

რა დანიშნულება და პერსპექტივა აქვს საკამათო კანონებს

რამაზ საყვარელიძე არ ფიქრობს, რომ უახლოეს მომავალში „გამჭვირვალობის კანონი" რეალურად ამოქმედდეს.

„არც ეგ არ მგონია. ფრაზებს არ ვაკვირდებით ხოლმე, მაგრამ პასუხმა გაიჟღერა ივანიშვილისა და კობახიძის ნათქვამებში, უფრო ივანიშვილის. კერძოდ, ივანიშვილმა თქვა, რომ ეს კანონი ჩვენ არ გვაინტერესებს და ამის შემოტანით ჩვენ პროვოცირება გვინდოდა იმ ძალების, რომლებიც ჩვენს წინააღმდეგ იბრძოლებს, რომ დაგვენახა ეს ბრძოლა და ამავე დროს პროვოცირება გაგვეკეთებინა იმისთვის, რომ მათ დაეხარჯათ თავიანთი პოლიტიკური თუ ეკონომიკური რესურსებიო.

„ეს კანონი „წითელი ნაჭრის" ფუნქციას ასრულებდა და არ მგონია, რომ მისი ამოქმედება იჩქარონ, რადგან ეს უკურეაქციას გააჩენს, მით უმეტეს, რომ ეს კანონი მოქმედებაში ნელა თუ შევა, ამასობაში მსოფლიოში ძალები ისე გადანაწილდებიან, რომ გასაგები იქნება ვინ იქნება მსოფლიოში წამყვანი - მემარცხენეები, რომელსაც დემოკრატებს ვეძახით, თუ მემარჯვენეები, რომლებსაც კონსერვატორებს ვეძახით. ამ ძალთა თანაფარდობაზე იქნება დამოკიდებული ქართული პოლიტიკური ელიტის გაბედულებაც.

„მსოფლიოს ასეთი დალაგება უფრო მომავალი წლის იანვრიდანაა მოსალოდნელი, როცა აშშ-ის პრეზიდენტის ინაუგურაცია შედგება და ნელ-ნელა ტენდენციები უკვე ცხადი გახდება, თუ საით მიდის მთლიანად დასავლეთის საზოგადოება. მეეჭვება, რომ მინიმუმ გაზაფხულამდე ამ კანონების გაუქმებაზე დაიწყონ საუბარი. არაფერი არ ითხოვს ასეთ მკაფიო სურათს - არიქა გაუქმდესო", - განაცხადა რამაზ საყვარელიძემ „რეზონანსთან".

ანალიტიკოს კორნელი კაკაჩიას აზრით, შესაძლოა „ოცნებამ" კანონი არ გააუქმოს, მაგრამ ის დამოკლეს მახვილივით მუდმივად ექნებათ ჩამოკიდებული.

„ალბათ ეს არჩევნების თემა რომ გადაივლის, იმის მიხედვით იმოემქდებენ, თუ საზოგადოებრივი ორგანიზაციები როგორ გააქტიურდებიან. ასე დამოკლეს მახვილივით მუდმივად ექნებათ ჩამოკიდებული ეს კანონები და გააჩნია ვის როგორ დასჭირდება, იმის მიხედვით მიუსადაგებენ ნორმებს.

„რაც ყველაზე მთავარია, მუდმივად შანტაჟის ქვეშ უნდა ჰყავდეთ მედია და სამოქალაქო საზოგადოება. მიზანიც სწორედ ესაა - შიშის და ზეწოლის ქვეშ ყოფნა, რომ მათი მხრიდან დიდი აქტიურობა არ იყოს.

„არ მგონია სათითაოდ ჩამოუარონ ორგანიზაციებს. დიდია რისკი, რომ თუ რეპრესიებს დაიწყებენ, ამას უფრო დიდი წინააღმდეგობა მოჰყვება და ეს მემგონი თავადაც იციან. თუ ამ არჩევნების ამბებმა გადაიარა, არ მგონია კიდევ იმის სურვილი ჰქონდეთ, რომ ხელახალ დემოსტრაციებს შეუწყონ ხელი", - განაცხადა კორნელი კაკაჩიამ „რეზონანსთან".